Ehlibeyt (a.s) Haber Ajansı ABNA – 25.8.2022 tarihinde “Teorikten Pratiğe İslami Mezheplerin Yakınlaştırılması” ilmi oturum başlığı altında Dünya Ehlibeyt (a.s) Kurultayı Yüksek Şura Üyesi Ayetullah Asıf Muhsini’nin vefatının üçüncü yıldönümünü anma merasiminde Muhammed Cevad Burhani kadınların mütalaa konusuna değinerek şunları dile getirdi:
Bu tür çalışmalar İslam dünyasında ve tüm dünyada yüksek bir statüye sahiptir ve özellikle kadın sorunlarının çok önemli hale geldiği son zamanlarda Afganistan’da bu alanda çok sayıda araştırma yapılmıştır.
Kadın araştırmaları ve kadın hakları alanında üç yaklaşım vardır: Birincisi feministlerin ve modern düşünürlerin Batı dünyasından etkilendiği ve kadın erkek eşitliğine yol açan aşırı bir yaklaşım. İkincisi Sünni ve Şii âlimlerin taraftarı olduğu tefriti börüş. Üçüncü yaklaşım, kadın sorunlarına ılımlı bir bakış ve doğru yaklaşımdır. Ayetullah Asıf Muhsini ve Ayetullah Feyyaz bu alanda birbirine benzer teoriler ortaya atmışlardır.
Bir kadının müçtehit olup fetva verebileceğinde şüphe yoktur, ancak taklit mercii olup olmayacağı konusu ihtilaflıdır. Ayetullah Asıf Muhsini’nin “İslam Şeriatında Kadınlar” adlı bir kitabı vardır ve Ayetullah Feyyaz da “İslami Siyasal Sistemde Kadın” kitabını yazmıştır. Bu her iki şahsiyet İslam hükümeti alanında kitap kaleme almıştır. Ayetullah Asıf Muhsini’den Siyasi Fıkıh Hukuku adlı bir kitap da yadigâr kalmıştır.
Ayetullah Asıf Muhsini ve Ayetullah Feyyaz’ın görüşlerine değinen Burhani sözlerini şöyle sürdürdü: Bu iki büyük şahsiyetin kadın hakkındaki görüşlerini araştırmak istersek temelleri takip etmemiz gerekir. Bu temellerin ilki kemale ulaşmada eşitlik ilkesidir, yani kemale ulaşmanın kadını erkeği yoktur ve bu merci ve İslam âlimlerinin tamamının kabul ettiği bir konudur. İkinci ilke, müştereklik ilkesi veya ortaklık kuralıdır. Bir yerde bu hükmün kadınlara mı yoksa erkeklere mi ait olduğundan şüphe edersek, kaide, hükümlerin kadınlar ve erkekler için ortak olduğudur, çünkü semavi farz erkekleri ve kadınları tanımaz. Elbette bazı hükümlerin kadın ve erkek arasında farklı olduğu doğrudur, ancak şüphenin olduğu durumlarda müştereklik kuralı kullanılabilir. Üçüncü ilke ise “ebahe” ilkesidir, eğer bir yerde bir şeyin haram olup olmadığından şüphelenirsek ve bu bağlamda bir rivayet yoksa “ebahe” ilkesine başvurabilir ve o işi caiz kabul edebiliriz.
Hem Ayetullah Asıf Muhsini'nin eserlerinde hem de Ayetullah Feyyaz’ın eserlerinde görülen dördüncü ilke, fetva ve icma itibarına gereken özenin gösterilmemesidir. Bu her iki âlimin meşhur görüşün aksine fetvaları çoktur, elbette daha önce çoğu alim rivayetin olmadığı yerde meşhur fetvaya teveccüh etmemiştir. Hem Ayetullah Asıf Muhsini ve hem de Ayetullah Feyyaz’ın eserlerinde görülen beşinci ilke zayıf ve yaşamın apaçık tecrübeleriyle çelişen rivayetlere itina etmemeleridir. Örneğin kadının taklit mercii olamayacağı esasına dayalı bir rivayet olursa bu rivayet zayıftır ve yaşamın apaçık tecrübesi de bu meseleyi ispat etmektedir.
Ayetullah Asıf Muhsini’nin görüşü esasınca kadının merci ve yargı makamında olamayacağı doğrultusundaki fetva fıkhi bir ihtiyattır ve bunun haram oluşu konusunda fıkhi bir delil yoktur. Ayetullah Feyyaz da kadının hem merci ve hem de yargı konumunda olacağını kabul eder ve kadınların yargısını da kabullenir. Keza Ayetullah Feyyaz’a göre kadının siyasi liderliği üstlenmesinde bir sakınca yoktur. Bu iki âlimin her ikisi de kadının, erkeğin yaptığı her işi yapabileceğini söylerler, elbette iffet ve hicap çerçevesi altında olması şartıyla. Bu konu ister tahsil ve isterse spor alanında olabilir. Ayetullah Asıf Muhsini ve Ayetullah Feyyaz’ın kadın konusundaki görüşleri mutedildir ve bu görüş yakınlaştırıcı bir görüş olabilir.
Hatırlatılması gerekir ki düzenlenen bu programda Dünya Ehlibeyt (a.s) Kurultayı, Ehlibeyt (a.s) Haber Ajansı (ABNA) İslam Bilim ve Kültür Araştırma Enstitüsü, Hatemü’n-Nebi Üniversitesi ve Ayetullah Asıf Muhsini’nin Eserlerini Düzenleme ve Yayınlama Müessesesi yer almıştır.
Afganistan’ın büyük Şii âlimlerinden ve Dünya Ehlibeyt (a.s) Kurultayı Yüksek Kurul Şurası Üyesi ve aynı zamanda Afganistan İslam Kardeşliği Konseyi’nin de başkanı olan Ayetullah Muhammed Asıf Muhsini Kandahari, 5.8.2019 tarihinde Afganistan’ın başkenti Kabil’de 85 yaşında hayatını kaybetti.
............................................167