İnsani İşlerden Sorumlu BM Genel Sekreter Yardımcısı ve Acil Yardım Koordinatörü Martin Griffiths Sudan’a gidişinden önce bir bildiride bu ülkede insani durumun vahim olduğunu belirterek, durumun çöküş noktasına ulaştığını, krizin çözümünün çatışmaların ve savaşın durmasına bağlı olduğunu belirtti.
Griffiths, "İki haftadan beri başkent Hartum'da ve Sudan'ın diğer bölgelerinde çatışma yaşanıyor ve bu ülkedeki insani koşullar çökme noktasına geldi, uyarısında bulundu.
BM'nin Sudan'daki insani durumun çökmek üzere olduğu uyarısı, bir yandan çatışmaların devam etmesi, diğer yandan da bu fakir Afrika ülkesi halkının durumunun kötüleşmesi nedeniyle dile getirildi.
Sudan’daki çatışmalar 15 Nisan’dan itibaren Genelkurmay Başkanlığı ve Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan komutasındaki güçler ve daha çok 'Hemedti' olarak bilinen ve Burhan’ın yardımcısı olan General Muhammed Hamdan Dagalo liderliğindeki paramiliter Hızlı Destek Güçleri arasında başladı. Çatışmaların sona ermesi ve tarafların müzakere masasına oturmalarına yönelik çabalar ise şimdiye kadar sonuç vermedi.
Aslında Sudan, çatışmaların bu ülke insanları üzerindeki feci etkileri dikkate alınmadan, siyasi gücün tamamına sahip olmak ve rakibini ortadan kaldırmak için hala birbirleriyle savaşan iki askeri grup arasındaki güç mücadelesine sahne oluyor. Sudan'ın korkunç ekonomik ve sosyal durumunun kötüleşmesi, bu ülkedeki siyasi çıkmazın devam etmesi, Yönetim Konseyi'nin işleyişine yönelik artan eleştiriler, özellikle Siyonist rejimle ilişkilerin normalleşmesi ve General el-Burhan'ın gücünü pekiştirmeye yönelik bariz girişimiyle bu Afrika ülkesindeki güç mücadelesinin yeniden yükselişe geçmesi zaten bekleniyordu.
Sudan ordusu ve Hızlı Destek Güçlerinin karşılıklı saldırıları, kamu malına zarar verirken Hartum'un bazı bölgelerinde su ve elektrik arzında sorunlara neden oldu. Sudan Sağlık Bakanlığı Cumartesi günü yaptığı açıklamada, bu ülkedeki çatışmalarda ölü sayısının 528’e ve aralı sayısının da 4 bin 599’a ulaştığını duyururken, iki taraf arasında kırılgan ve sürekli ihlal edilen ateşkes sağlandı.
Bu bağlamda, Sudan'da çatışan tarafların ateşkesi üç gün daha uzatma konusunda anlaşmasına rağmen, haber kaynakları Pazartesi sabahından itibaren Hartum'da taraflar arasındaki çatışmaların yeniden başladığını bildiriyor. Hızlı Destek Güçleri Pazar akşamı yaptığı açıklamada 72 saatlik ateşkesi kabul ettiklerini duyurmuştu. Bu eylem, yerel, bölgesel ve uluslararası taleplere yanıt olarak ve insani koridor açmak ve vatandaşların ve ülkede yerleşik yabancıların ihtiyaçlarını karşılamak veya güvenli alanlara gitmek için hareketlerini kolaylaştırmak amacıyla yapılmıştır.
Hızlı Destek Güçleri ateşkes sırasında, onlara darbeci dedikleri ordunun saldırılarına defalarca maruz kaldıklarını iddia ederek bunun onların aldatmacalarının açık bir göstergesi olduğunu belirtti.
Sudan ordusu daha önce yaptığı açıklamada, “Doğu Afrika'nın Kalkınmasına Yönelik Hükümetlerarası Kuruluş”un "İGAD" olarak bilinen planına olumlu yaklaştığını duyurmuştu. Sudan Ordusu Genel Komutanlığı yaptığı açıklamada el-Burhan’ın 72 saatlik ateşkese dair İGAD önerisi ve inistiyatifini aldığını duyurdu.
Tüm arabuluculuklara ve kırılgan ateşkese rağmen, Sudan'da yaşanan çatışmanın her iki tarafı da, karşı taraf teslim olana veya yok olana kadar iktidar mücadelesini sürdürmeye kararlı görünüyor. Bu yaklaşım, Sudan'da yalnızca önemli ölçüde maddi ve insani kayıp ve hasara yol açarken, aynı zamanda gücün ordudan sivil bir hükümete devredilmesi ihtimalini de zayıflatıyor.
Aralık 2022'de sivil gruplar ile Sudan askeri yönetim konseyi arasında bu ülkedeki siyasi krizi çözmek için bir anlaşmaya varıldı. Buna dayanarak, bu gruplar geçiş dönemi başbakanının seçilmesinden itibaren başlayacak olan 24 aylık bir geçiş süresi üzerinde anlaştılar.
Anlaşmaya göre bu geçiş gücü, ordunun katılımı olmaksızın tamamen sivil ve demokratik olacak. Şimdi çatışmaların bitme ümidi olmadan devam etmesi, bu anlaşmayı tehlikeye atmak ve Sudan'daki askeri yönetimin devamını sağlamaktan başka bir işe yaramadı./
342/