Yapılan görüşmede İran İslam
Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Özel Afganistan Temsilcisi ve Kabil
Büyükelçisi Hasan Kazemi Kumi, BM Koordinatörü Stefan Prizner ile
yaptığı görüşmede, İran'da yaşayan Afgan göçmenlerin desteklenmesi
konusunda BM ile diplomasinin güçlendirilmesinin Tahran'ın hedeflerinden
olduğunu belirtti.
İran İslam Cumhuriyeti 40 seneyi aşkın bir süredir, milyonlarca Afgan
göçmene ev sahipliği yapmakta ve kendi vatandaşları gibi Afgan
göçmenlere hizmet sunmaktadır. İran'da yaşayan Afgan göçmenler,
sınırlardaki kamplarda değil, İran’ın çeşitli kentlerinde eğitim,
sağlık, çalışma, ev ve aileye sahip olma gibi tüm vatandaşlık
imtiyazlarından yararlanmaktalar. Hal bu ki bizzat İran İslam
Cumhuriyeti dayatma savaşı ve ABD'nin yaptırımlarından kaynaklanan
sayısı ekonomik zorluklar ve sıkıntılarla karşı karşıya kalırken,
milyonlarca Afgan göçmeni ağırlamaktadır.
Siyaset uzmanlarından Mevlevi Müflih bu bağlamda şöyle diyor:
"Almanya ve İngiltere gibi insan haklarını savunma iddiasında bulunan
ülkeler, Afgan göçmenlere karşı en kötü insani muamelede bulunmaktalar.
Afganistan'ın komşusu olan Pakistan da, her daim Afgan göçmenleri
konusunu Kabil'e karşı bir baskı aracı kullanmakta. Ancak
Afganistan'daki iç çevreler ve uluslararası örgütlerin onayladığı gibi
İran, Afgan göçmenlere karşı kardeşçe davranmakta ve insani ilkelere
uymaktadır."
Uluslararası kurallara göre, istikrar, barış ve egemenliğin hakim olduğu
herhangi bir ülkenin göçmen vatandaşları o ülkeye dönmeleri gerektiği
ve artık göçmen veya mülteci sayılmadığına rağmen, Taliban hükümetinin
uluslararası camia tarafından tanınmadığı ve vatandaşlarına yönelik
tavrının teyit edilmediğinden dolayı dünyanın çeşitli noktalarında
yaşayan Afgan göçmenlerin sayısı sürekli şekilde artmakta. İran İslam
Cumhuriyeti, Afgan göçmenlerin en önemli varış noktaları sayıldığı için
BM ve ilgili örgüt, en ağır yaptırımlar altında olan İran'da yaşayan
Afgan göçmenlere özel ilgili ve özen göstermesi gerekiyor.
Afganistan gelişmelerini takip eden uzmanlardan Soruş Emiri bu hususta şu değerlendirmede bulunuyor:
"Gerek İran gerekse diğer ülkelerde yaşayan her bir Afgan göçmen gıda,
sağlık, eğitim ve sosyal konular dahil ağır masraf ve harcamaları var,
ki BM uluslararası kurallar uyarınca göçmenleri himaye etmeleri ve Afgan
göçmenlere özel kaynaklar ayırmaya devam etmeli."
Tüm sorunlara rağmen İran İslam Cumhuriyeti, Afgan göçmenlere karşı
kendi vatandaşları gibi davranmakta ve tüm vatandaşlık haklarını
verirken insan onuruna yakışan hakları onlara sağlamaktadır. Bu
doğrultuda BM'nin göçmenlere yönelik kendi yükümlülükleri çerçevesinde
İran'da yaşayan Afgan göçmenlere yardım etmesi gerekiyor. BM, göçmenler
bütçesinden yararlanmak suretiyle Afgan göçmenlerin kendi vatanlarına
dönüp, onurlu bir yaşama kavuşmaları için zemin sağlamalı.
Bu arada Taliban yönetimi de, Afgan göçmenlerin kendi evlerine dönmesi
için gereken zemini sağlamalı. Kuşkusuz İran'daki Afgan göçmenlerin
edindikleri beceriler, Afganistan'a dönmeleri halinde ülkenin
gelişmesinde ve kalkınmasında değerli şekilde katkı sağlayabilecektir./