Kadir Gecesine Genel Bir Bakış + Foto

Uluslararası Ehl-i Beyt (a.s) Haber Ajansı – ABNA: Kadir Gecesi veya Leyletu’l Kadr, İslam dinindeki en faziletli gecedir. Kadir Gecesinin yılın hangi gecesi olduğu tam olarak belli değildir. Buna rağmen Şialar, Kadir Gecesinin Ramazan ayının 19, 21 veya 23. gecesi olduğuna inanmaktadır. Bazı rivayetlerde Kadir Gecesinin, Şaban ayının 15. gecesi olduğu belirtilmiştir. Ehlisünnetin çoğunluğu Kadir Gecesinin Ramazan ayının 27. gecesi olduğuna inanmaktadır. Kur’an’da Kadir suresi ve Duhan suresinde Kadir Gecesinden bahsedilmiştir.

Müminlerin Emiri Hz. İmam Ali’nin (a.s) Ramazanın 19. gecesinde yaralanması ve 21. gecesinde şehit olması, bu geceleri Şialar için daha da önemli kılmıştır. Nakledilen rivayetlere göre Kadir Gecesi, Hz. Peygamber Efendimizin (s.a.a) zamanına özgü bir gece değildir. Her yıl Ramazan ayında düzenlenmekte ve Şialar, Allah’ın hüccet ve halifesinin Kıyamet Gününe kadar yeryüzünde varoluş zorunluluğu öğretisi gereğince, İmam Mehdi’nin (a.f) varlığını ispatlamaktadırlar. Zira, meleklerin nazil olması bir nazil olunana ihtiyaç duymaktadır. Sonuçta, Hz. Peygamber Ekrem’in (s.a.a) ismet ve masumiyet gibi özelliklerine sahip bir vasi ve halifenin Kıyamet gününe kadar varlığını ortaya koymaktadır.

Etimoloji

"Kadir" sözcüğü her şeyin ölçü ve haddi anlamına gelir. Terimde varlık ve vücudun özelliği ve yaratılışının niteliği anlamında ve başka bir ifadeyle, her varlığın ölçü, sınırına denmektedir

"Kadir Gecesi" Denilmesinin Nedeni 

Bu geceye neden "Kadir Gecesi" denildiğine dair bazı açıklamalar da bulunuyor. Bu görüşlerden birine göre, bu gecede kulların mukadderatı ve yıl içinde yaşanacak olayların şekli ve ölçüsü belirlenmektedir. Duhan suresinin 4. ayetinde belirtildiği gibi  o gecede tüm işler Allah’ın hikmetine göre ayarlanarak belirlenmektedir. Nakledilen çok sayıdaki hadise göre Kadir gecesinde insanların bir yıllık mukadderatı tayin edilmekte; rızıklar, ömürler ve başka işler bu gecede takdir edilmektedir. Başka rivayetlere göre bu geceye "Kadir Gecesi" denilmesinin nedeni, bu gecenin şeref ve yüce bir değere sahip olduğundandır. Zira Kur’an, o gecede kendi kadir ve değeriyle kadir ve makam sahibi Hz. Cebrail aracılığı ile Hz. Resul-ü Kibriya’nın (s.a.a) kalbine nazil olmuştur.

Terim Anlamı

İslam kültüründe, Kadir Gecesi, kendisine has özellik ve kutsiyeti olan yılın gecelerinden bir gecedir. İslami rivayetlere göre, her yıl bu gecede insanın bir yıllık takdiri yazılmaktadır. Bu gecede Kur’an’ın bir defada yani def'i olarak Hz. Resulullah’ın (s.a.a) kalbine nazil olması ve Hz. İmam Ali’nin (a.s) bu gecede yaralanıp şehit olması gibi nedenlerden dolayı bu gecenin önemi kaç kat daha artmaktadır. Bu gecenin zikredilen özelliklerine binaen bu gecede Kur’an tilavet etmek, dua etmek, müstahap namaz ve amellerle meşgul olmak çokça tavsiye edilmiştir.

Kur’an-ı Kerim müfessirleri, Kadir Suresinin zahirine dayanarak, Kadir Gecesinin her yıl tekrar edildiğine inanmaktadırlar. Buna ilaveten, tevatür sınırına varan çok sayıda hadis bunu teyit etmektedir. Yine nakledilen rivayetlere göre Kadir Gecesi, İslam ümmetine ilahî hediyelerden biridir. Nitekim Hz. Resulullah’tan (s.a.a) şöyle bir hadis nakledilmiştir: “Allah Teâlâ, Kadir Gecesini benim ümmetime bağışladı. Hâlbuki önceki ümmetlerden hiç birisi bu hediyeye sahip değildi.”

Kur’an’da Kadir Gecesi

Kur’an-ı Kerim’de Kadir suresi ve Duhan suresinde Kadir Gecesine değinilmiştir.

Kadir Suresi:

"1. Biz onu Kadir Gecesi'nde indirdik. 2. Kadir Gecesi'nin ne olduğunu sen ne bilirsin? 3. Kadir Gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. 4. O gecede Rablerinin izniyle melekler ve Ruh, her iş için (Peygamber ve masum İmam'ın huzuruna) inerler. 5. O (gece) esenliktir, ta fecrin doğuşuna kadar."

Duhan Suresi:

"1. Hâ. Mîm. 2, 3. Apaçık olan Kitab'a andolsun ki, biz onu (Kur'an'ı) mübarek bir gecede indirdik. Kuşkusuz biz uyarıcıyızdır. 4, 5, 6. Katımızdan bir emirle her hikmetli işe o gecede hükmedilir. Çünkü biz, Rabbinin bir rahmeti olarak peygamberler göndermekteyiz. O işitendir, bilendir."

Masumların Adetleri

İmam Ali'den (a.s) nakledilen bir hadiste Hz. Peygamber (s.a.a) Ramazanın son on gününde yatağını toplardı ve itikaf için mescide giderdi. Mescid-i Nebevi'nin tavanı yoktu ve yağış olduğunda bile, mescidi terk etmezdi. Aynı şekilde Hz. Peygamber (s.a.a) bu geceleri uyanık geçirir, uykulu gördüğü kişilerin yüzüne su serperdi. Hz.Fatıma (s.a) ise, Kadir Gecelerini sabaha kadar ibadetle geçirirdi. Evlatlarını ve ev ahalisini geceyi uyanık ve ibadetle geçirmelerine mecbur ederdi. Uyku problemlerini az yiyerek ve gündüz uykusuyla hallederdi. Masumlar (a.s) Kadir Gecelerinde mescitte olmayı ve ibadetle sabahlamayı terketmezlerdi. Bir rivayette İmam Sadık (a.s) Kadir Gecelerinden birisinde çok hastaydı. Buna rağmen etrafındakilerden onu ibadet için mescide götürmelerini istemiştir.

Kadir Gecesi ve İmam Mehdi (a.s)

Şia hadis kaynaklarında, Kadir suresi ve Kadir Gecesiyle İmam Mehdi’nin (a.f) varlığı ve yaşadığı ispat edilmektedir. Bu hadislere göre, melekler kadir gecesinde, gelecek yılın takdirini iblağ etmek için Hz. Peygambere (s.a.a) nazil olmaktadır. Öte yandan Kadir Gecesi her yıl tekrar edildiğinden ve Hz. Peygamberin (s.a.a) zamanına özgü olmadığından (Kıyamet gününe kadar insanların var olacağı ve takdirlerinin belirlenmesi devam edeceğinden dolayı) Peygamber Efendimizden (s.a.a) sonra, melekler efendimizin vasisi olan Masum İmama nazil olmakta ve ona nazil etmektedirler. Kadir Gecesi her yıl olduğundan ve meleklerin Kadir Gecesinde nazil olması, nazil olunanın varlığını zorunlu kıldığından kıyamet gününe kadar İmam Mehdi’nin (a.f) varlığı kanıtlanmaktadır. Bu konuda nakledilen rivayetlerden bazıları şunlardır: “İmam Muhammed Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: ‘Ey Şia topluluğu! Hasım ve muhaliflerinize karşı “inna enzelnahu” (Kadir suresi) ile istinat ediniz ki galip olursunuz. Allah’a andolsun ki bu sure Resulullah’tan sonra Allah-u Teâlâ’nın hücceti (halifesi) içindir. Bu sure, sizin dininizin kanıt ve efendisi, ilmimizin nihayetidir.”

İbn-i Abbas İmam Ali’den (a.s) şöyle nakletmektedir: “Her yıl, bir yılın takdirinin belirlenerek nazil olduğu bir Kadir Gecesi vardır. O gece için Resulullah’tan (s.a.a) sonra veliler (imamlar) vardır.” İbn-i Abbas: “Onlar kimlerdir?” diye sorduğunda Hz. Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben ve benim soyumdan gelen ve hepsi de imam ve muhaddis olan on bir kişidir.”

Hadislerin genelinden anlaşılan delillere göre şu sonuç elde edilir:

Kadir Gecesinde, bir yıllık mukadderat Hz. Peygamber'e (s.a.a) nazil edilmektedir. Kadir Gecesi, Hz. Peygamber'in (s.a.a) zamanına özgü değildir. Bilakis Kıyamet gününe kadar devam edecektir. Kadir Gecesinde meleklerin nazil olması ve ilahi mukadderat için ismet ve masumiyet gibi Hz. Peygamber'e (s.a.a) benzerliği olan bir iniş (kalbe) yerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu iniş yeri, hadislere göre, Masum Ehlibeyt İmamlarıdır.

Sonuç: Günümüzde de kaçınılmaz ve zorunlu olarak masum bir imamın olması gerekmektedir. Hadislere ve İslami öğretilere göre, o kişi Ehlibeyt imamlarının sonuncusu ve 12. imam, Hz. Mehdi (a.f)’dir.

Kadir Gecesinin Belirlenmesi

İslami kaynaklarda, Kadir Gecesinin hangi gece olduğu net olarak belirtilmemiştir. Müslümanlar Kur’an ve hadislerdeki karine ve delillerle Kadir Gecesinin hangi gece olduğu konusunda bazı ihtimallere yer vermişlerdir. Buna rağmen, İmamlardan nakledilen bazı rivayetlerden bu gecenin hangi gece olduğunu varsaymak mümkündür.

Şia’nın Görüşü

Şia rivayetlerine göre, Kadir Gecesi Ramazan ayının 19, 21 veya 23. gecelerinden biridir. Ancak 23. gece olma ihtimali yüksektir. Bundan dolayı İbn-i Babeveyh Şeyh Saduk şöyle demektedir: “Büyüklerimizin hepsi Kadir Gecesi hakkında bir sözü söylemektedirler ve o da bu gecenin yirmi üçüncü gece olduğudur.” İmam Sadık’tan (a.s) nakledilen bir rivayete göre Kadir Gecesi Kıyamet gününe kadar bakidir ve o da Ramazan ayında gerçekleşmektedir.”Başka bir rivayete göre, on dokuzuncu gece takdir, yirmi birinci gece onay ve yirmi üçüncü gece imzadır.

Ehlisünnet'in Görüşü

Ehlisünnet, nebevi hadise dayanarak Kadir Gecesinin Ramazan ayının son on gününden birinde olduğu görüşündedir. Kütüb-ü sitte kitaplarında nakledilen hadislerin geneline göre bu gece yirmi yedinci gecedir. Bu gecede Kadir Gecesi idrak edilmekte ve ihya edilmektedir. Ehlisünnet'ten bazılarına göre Hz. Resul-ü Kibriya Efendimiz (s.a.a) hayatta olduğu süre zarfında Kadir Gecesi tekrar edilmekteydi. Ancak Efendimiz vefat ettikten sonra artık Kadir Gecesi yoktur!Bir başka gruba göre ise Kadir Gecesi, yılın her gününde cari olmakta ve belli bir günü yoktur. Bu gece, Bi’set yılında Ramazan ayında olmuş, ancak sonraki yıllarda başka aylardan birinde olması da mümkündür.

Kadir Gecesinin Fazileti

Kur’an-ı Kerim’de Kadir Gecesinin önem ve faziletini açıklayan ve bu geceyi özel olarak vurgulayan "Kadir suresi" adı altında bir sure bulunmaktadır. Bu gecenin faziletlerinden bazıları Kur’an ve hadislere göre şöyledir:

Bin aydan üstündür: Kur’an-ı Kerim bu gecenin bin aydan hayırlı olduğunu belirtmiştir: “Kadir Gecesi bin aydan hayırlıdır.” Sahife-i Seccadiye’de (44. dua) şöyle geçmiştir: “Sonra da, gecelerinden belli bir geceyi bin aydan üstün kıldı ve onu "Kadir Gecesi" olarak adlandırdı.” Kur’an’ın nazil olduğu gece: Bazı Kur’an ayetleri ve hadislere göre, Kur’an-ı Kerim Kadir Gecesinde bir defada “lehvi mahfuzdan” dünya göğüne veya “Beytü’l Ma’mura” ya da Hz. Resulullah’ın (s.a.a) kalbine nazil olmuştur. Buna Kur’an ilimleri teriminde "Def'i Nüzul" ve "İcmali Nüzul(bir seferde hepsi)" denilmektedir. Ancak Kur’an’ın bir de tedrici ve tefsili nüzulü vardır. Bu da Hz. Resulullah’ın 23 yıl süren Nübüvveti döneminde lafzi olarak nazil olmuştur. Günahların bağışlandığı gece: Hz. Resulullah’tan (s.a.a) şöyle nakledilmiştir: “Her kim mümin olduğu ve ahiret gününe inandığı halde Kadir Gecesini ihya ederse, tüm günahları bağışlanır.” Ramazan Ayının Kalbi: İmam Sadık’tan (a.s) nakledilen bir hadiste efendimiz şöyle buyurmuştur: “…Allah katında ayların sayısı on ikidir. Ayların en üstünü Ramazan ayı, Ramazan ayının kalbi ise Kadir Gecesidir.” Gecelerin Efendisi: Hz. Resulullah’tan (s.a.a) şöyle nakledilmiştir: “Kadir Gecesi, gecelerin efendisidir.” Mukadderatın tayin edildiği gece:

İmam Bakır (a.s) Duha suresinin dördüncü ayetinin açıklamasında şöyle buyurmuşlardır: Her yıl bu gecede her insanın gelecek yıl için mukadderatı yazılır. Bu asıla göre bazı rivayetlerde Kadir Gecesinin yılın başlangıcı olduğu bildirilmiştir. Allame Tabatabai şöyle buyurmuştur: Kadirden murat edilen takdir ve ölçü almadır. Allah bu gecede insanların yaşamını, ölümünü, rızıklarını, mutluluklarını ve zorluklarını belirler. Bazı rivayetlere göre İmam Ali (a.s) ve diğer İmamların velayetleri bu gecede takdir edilmiş imzalanmıştır.

Meleklerin nazil olduğu gece:

Kadir suresinde geçen ayetlere göre, melekler ve ruh bu gecede yeryüzüne inerler. Bazı hadislere göre gelecek yılın takdiratını Allah'ın yeryüzündeki halifesine sunarlar.