Elbiseyi (yerlere sürünen kısmını) katlamak namaz için temizliktir. Allah-u Teâla buyurmuştur ki: "Elbiselerini temizle."[29] Yani (temiz kalması için) çemre. Bal yalamak şifadır. Allah-u Teâla buyurmuştur ki: "O arıların karınlarından çeşitli renkte ballar çıkar, onlarda insanlar için şifa vardır." [30]
Yemeye tuzla başlayın, tuzla da bitirin. Eğer insanlar tuzda olan yararı bilselerdi, ona panzehirden daha çok değer verirlerdi. Kim yemeğe tuzla başlarsa, Allah-u Teâla kendisinden başka hiç kimsenin bilmediği yetmiş belayı ondan uzaklaştırır.
Her ayın üç günü, oruç tutun. Zira böyle bir amel, ömür boyu oruç tutmayla eşittir. Biz ayın ilk ve son perşembe günlerini ve bunların arasındaki çarşamba gününü oruç tutarız. Allah-u Teâla cehennemi çarşamba günü yaratmıştır; öyleyse ondan Allah'a sığının.
Bir ihtiyacı olan, perşembe günü sabah erken onun peşine gitmelidir. Çünkü Resulullah salla'llâhu aleyhi ve alih şöyle dua etmiştir: "Allah'ım! Perşembe gününün sabahını ümmetim için mübarek kıl."
Biriniz evinden çıktığında: "İnne fî halki's-semavati ve'l-arzi vehtilafi'l-leyli ve'n-nehar" ayetinden "İnneke la tuhlifu'l-mîad" ayetine kadar[31] ve Ayete'l-Kürsi'yi, Kadir ve Hamd surelerini okumalıdır; çünkü bunları okuması ihtiyaçlarının karşılanmasına sebep olur.
Kalın dokunmuş elbise giyin. Çünkü elbisesi ince olanın, imanı zayıf olur. (Bu tür elbise insanın vücudunu göstermesi yönünden iffete aykırıdır.) Namaza durduğunuzda bedeni gösteren elbise giymeyin.
Allah'a tövbe edin. O'nun muhabbetine girin. Zira Allah-u Teâla tövbe eden ve temiz olan kimseleri sever. Mümin, Allah'a dönen ve çok tövbe eden kimsedir.
Mümin kardeşine öf dediğinde, onların arasındaki (kardeşlik bağı) kesilir. Yine ona sen kâfirsin dediğinde, onlardan biri kâfir olur. (Elbette maksat zahiri küfür değildir.)
Müminin kardeşine iftira etmesi, ona yakışmaz; iftira ederse tuzun suda erimesi gibi aralarındaki iman da erir. (Yani iftira edenin imanı erir.)
Tövbe kapısı, tövbe etmek isteyen kimse için açıktır. Öyleyse, Allah'a Tövbe-i Nasuh (halis olarak günahı tekrarlamamak düşüncesiyle tövbe) edin; umulur ki Rabbiniz kötü amellerinizi bağışlar.
Bir anlaşma yaptığınızda anlaşmanıza bağlı kalın. Çünkü hiçbir kavimden, hiçbir nimet ve bolluk günaha düşmedikçe alınmamıştır. Allah-u Teâla kulları hakkında zulmedici değildir. Eğer bela inmeden önce duada bulunurlarsa, nimetleri ellerinden çıkmaz. Eğer bela indikten veya nimet elden çıktıktan sonra samimi olarak Allah'a yönelirlerse, gevşeklik ve israfta da bulunmazlarsa, Allah-u Teâla onların bütün kötülüklerini ıslah eder ve elden çıkmış tüm nimetlerini de kendilerine geri çevirir.
Müslüman sıkıntıya düştüğünde Rabbinden şikâyet etmemelidir; ama (sıkıntılardan) dolayı O'na şikâyet etmelidir. Çünkü bütün işlerin anahtarı, yerdeki ve gökteki ve bunların arasındaki bütün şeylerin tedbiri O'nun elindedir. O büyük arşın Rabbidir ve bütün hamtlar âlemlerin Rabbi olan Allah'a mahsustur. İnsan uykudan kalkıp oturduğunda ayağa kalkmadan önce şöyle demelidir: "Hasbiye'r-Rabbu mine'l-ibad, Hasbî Huve hasbî ve ni'me'l-vekîl."[32]
Herhangi biriniz, gece yarısı uykudan kalktığında göğün etrafına bakıp: "İnne fî halki's-semavati ve'l-arzi vehtilafi'l-leyli ve'n-ne-har" ayetinden "inneke la tuhlifu'l-mîad" ayetine kadar okumalıdır.[33]
Zemzem kuyusunun suyundan içmek, hastalığı giderir. Öyleyse Hacerü'l-Esved taşının önünde o sudan için. Dört nehir (çok bereketli ve yararlı olduklarından dolayı sanki) cennet nehirlerindendir: Fırat, Nil, Seyhan ve Ceyhan.
Müslüman bir kimse, hükmüne güvenmediği ve toplumda Allah'ın emrini icra etmeyen bir kimsenin emri altında cihada gitmemelidir. Gidip ölürse, hakkımızı gasp ve kanımızı dökmekte düşmanımıza yardımda bulunmuştur; ölümü de cahiliye ölümüdür.
Biz Ehlibeyt'i anmak, pisliğe, hastalıklara, şüphe ve günah vesvesesine şifadır ve bizim sevgimiz Allah'ın rızasıdır. Emirlerimizi dinleyen, yolumuza koyulan ve yolumuzu kabullenen kimseler, yarın Firdevs cennetinde bizimle beraber olacaklardır. Bizim hükümetimizi bekleyen, Allah yolunda kendi kanına boyanan kimse gibidir.
Kim bizi bir savaşta görür ve yardım dileme feryadımızı duyar da yardımımıza koşmazsa, Allah-u Teâla onu yüzü üstü cehenneme atar. İnsanların yeniden dirilip yolların daraldığı zamanda (kıyamet günü), cennetin kapısı biziz. Biz Hıtta (mağfiret) kapısıyız; o kapı selamet ve kurtuluş kapısıdır; o kapıdan giren kurtuluşa erer; ondan geri kalan ise helak olur.[34]
Allah-u Teâla bizimle (insanların yaratılışını) başlatmıştır; bizimle sona erdirecektir.[35] Bizimle istediği şeyi yok eder; bizimle zamanın zorluklarını uzaklaştırır ve bizim vesilemizle yağmur yağdırır. Sakın aldatıcı şeytan sizi aldatmasın. Eğer Kaim'imiz (Hz. Mehdi) kıyam ederse, gök yağmurunu yağdıracak; yeryüzü otlarını bitirecek; kulların kalbinden düşmanlık silinecek; evcil ve yırtıcı hayvanlar birbirleriyle uzlaşacaktır, kaynaşacaktır; öyle ki, bir kadın başında sepet, Irak ile Şam arasında gidip geldiğinde, ayağını yeşillikten başka bir şeyin üzerine basmayacaktır; hiçbir yırtıcı hayvan onu ürkütüp korkutmayacaktır. Eğer düşmanlar arasında kalmanın ve duyduğunuz incitici sözlere karşı sabretmenin mükâfatını bilseydiniz, gözleriniz ışıklanırdı.
Eğer beni kaybederseniz, benden sonra karşılaşacağınız zulüm, tecavüz, ayrım, ilahi haklara itinasızlık ve can korkusu gibi (tatsız) olaylardan dolayı ölümü arzulayacaksınız. İşte böyle bir zamanda hep birlikte Allah'ın ipine (Kur'ân'a) sarılın ve tefrikaya düşmeyin; sabra, namaza ve takiyeye sarılın. Bilin ki, Allah-u Teâla kullarının (söz ve amellerinde) çeşitli renklere girmelerini sevmez.
Haktan ve hak ehlinden ayrılmayın. Başkasını bizim yerimize seçen kimse, helak olur, dünyasını kaybeder ve günahkâr olduğu hâlde bu dünyadan ayrılır.
Evinize girdiğinizde evdekilere selâm verin; evde kimse olmadığında ise "Esselâmu aleyna min Rabbina" deyin.[36] Evinize girdiğinizde "Kul huvellahu ehad" Suresi'ni okuyun. Çünkü onu okumak fakirliği giderir.
Çocuklarınıza namaz öğretin; sekiz yaşına girdiklerinde namaz kılmadıkları takdirde bu işten dolayı onları sorgulayın.
Köpeklerden uzak durun; her kimin elbisesine kuru olarak köpek dokunursa elbisenin üzerine su serpsin; eğer yaş ise elbiseyi yıkasın.
Bizden tefsirini anlamadığınız bir hadis duyduğunuzda onu bize bırakın ve durun (kendi görüşünüzü söylemeğe yeltenmeyin); hak aşikâr olduğunda da teslim olun; aceleci ve sırrı ifşa eden olmayın; aşırı gidenler (gulüv ehli), bize dönmelidirler; geri kalanlar (Ehlibeyt'in makamını olduğundan aşağı bilenler) da bize ulaşmalıdırlar.
Bize sarılan, bize ulaşır; bizi terk eden de helak olur. Emrimize uyan, bizimle olur; yolumuzdan gitmeyen ise ezilir.
Dostlarımız için Allah'ın indinden fevç fevç rahmet akınları vardır; düşmanlarımız için de Allah indinden fevç fevç gazap vardır. Yolumuz orta yoldur; emrimiz ise hidayettir.
Beş şeyde şüphe caiz değildir (onlarda şüpheye düşülürse namaz bozulur): Vitir namazı (gece namazındaki son bir rekât), kıraatin (Fatiha ve surenin) farz olduğu her farz namazın birinci ve ikinci rekâtları, sabah namazı, akşam namazı, seferi olsa bile bütün iki rekâtlı farz namazlar.
Akıllı adam, temiz olmadıkça Kur'ân okumaz. Namazda okuduğunuz surenin, rükû ve secde hakkını verin. (Namazda sure okunduktan sonra rükû ve secdeye gitmek o surenin hakkıdır. Bir rekâtta bir sureden fazla okunmamalıdır, ama nafile namazlarında bir rekâtta iki sure okumak caizdir)
Erkek, namazda gömleğini (kılıç hamaili gibi) kendisine sarmamalıdır. Çünkü bu, Lut kavminin yaptığı bir ameldir. Erkek, iki tarafını boynuna düğümleyerek veya düğmeleri kapatılmış kalın bir elbiseyle namaz kılabilir.
İnsan, resim ve resimli olan bir serginin üzerine secde etmemelidir. Ama resim ayağının altında kalır veya üzerine onu örtebilecek herhangi bir şey atarsa, caizdir. Kişi namaz hâlinde resimli olan parayı elbisesine bağlamamalı (ve onunla namaz kılmamalıdır). Ama para bir kesede veya dış elbisede olursa caizdir.[37]
İnsan buğday ve arpa yığınının veya yiyilecek herhangi bir şeyin ve ekmeğin üzerine secde etmemelidir.
Herhangi biriniz helâya gitmek istediğinde şöyle demelidir: "Bismillah. Allahumme emit anni'l-eza ve eiznî mine'ş-şeytani'r-racîm."[38] Oturduğunda da şöyle demelidir. "Allahumme kema et'amtenîhi tayyiben ve sevveğtenîhi fekfinîh."[39] Temizlendikten sonra da şöyle demelidir: "Allahumme'r-zukni'l-helal ve cennibni'l-haram."[40] Zira Resulullah salla'llâhu aleyhi ve alih buyurmuştur ki: Allah-u Teâla her kulu için meleklerden bir vekil kılmıştır; kazay-ı hacet yaptığında bu melek onun kendi hadesine bakması için boynunu aşağı doğru eğer, bu anda kulun Allah'tan helal mal istemesi yerinde olur. Melek (o anda insana) şöyle der: "Ey insanoğlu, işte senin heveslenip arzu ettiğin şey budur, nereden aldığına ve şu anda ne hâle geldiğine bir bak."
İnsan, abdest alırken elini suya sokmadan (elini yıkamadan) önce şu duayı okumalıdır: "Bismillah, Allahummec'alnî mine't-tevvabîn vec'alnî mine'l-mutatahhirîn."[41] Abdest aldıktan sonra da şöyle demelidir: "Eşhedu en la ilahe illallah vahdehu la şerike leh ve enne Muhammeden abduhu ve Resûluh, salla'llahu aleyhi ve alihi ve sellem."[42] Bu durumda mağfirete müstahak olur. Kim namazın hakkını bilerek kılarsa, Allah-u Teâla onu bağışlar.
Kişi nafileyi (müstahap namazı) farz namazın vaktinde kılmamalıdır; özrü olmaksızın da onu terk etmemelidir. (Mazeretten dolayı kılmamışsa) mümkün olduğu zaman onu kaza etmelidir. Zira Allah-u Teâla (namaz kılanların vasfında) şöyle buyuruyor: "Öyle namaz kılanlar ki, namazlarını daima kılarlar."[43] Bunlar, gecenin kaza olan nafilelerini gündüz, gündüzün de kaza olan nafilelerini gece kılan kimselerdir. (yani nafileleri asla ihmal etmeyen kimselerdir)
Farz namazın vaktinde nafilenin kazasını kılmayın. Önce farzı kılın, daha sonra dilediğiniz namazı.
Mekke ve Medine hareminde kılınan namaz bin namaza eşittir. Hac yolunda harcanan bir dirhem (başka yerde harcanan) bin dirheme eşittir. İnsan namazında huşu içinde olmalıdır; huşu içinde olan kimse ise namazda bir şeyle oynamaz.
İki rekâtlı olan her namazın kunutu (cuma namazı hariç) ikinci rekâtın rükûundan öncedir. Cuma namazında iki kunut vardır; biri ilk rekâtın rükûundan öncedir; diğeri ise ikinci rekâtın rükûundan sonradır.
Cuma namazının ilk rekâtında Fatiha'dan sonra Cuma Suresi, ikinci rekâtında ise Münafikun Suresi okunmalıdır. Secdelerden sonra bedeniniz sakin olacak şekilde (birazcık) oturun; daha sonra ayağa kalkın; işte bizim amelimiz böyledir.
Sizden biriniz Tekbiretu'l-İhram getirdiğinde ellerini göğsünün hizasına kadar kaldırsın; Allah'ın huzurunda durduğunda en azından farz miktarına riayet etsin; düz dursun ve eğilmesin; namazdan sonra, dua ederken elini göğe doğru kaldırıp düz tutsun.[44]
İbn Seba: "Ey Emire'l-Müminin, Allah her yerde yok mu?" diye sorduğunda İmam Ali aleyhi's-selâm: "Evet Allah her yerde vardır." buyurdular. İbn Seba: "Öyleyse neden elimizi göğe doğru kaldıralım?" dedi. İmam Ali aleyhi's-selâm buyurdular ki: "Yazıklar olsun sana; bu ayeti hiç okumuyor musun? "Rızkınız ve size sözü verilen şey göktedir."[45] Öyleyse rızkı, Allah'ın Vaat ettiği üzere gökte olduğu hâlde, gökten talep etmeyip de nereden talep edelim?
Hiçbir insanın, Allah'tan cenneti istemedikçe, cehennemden O'na sığınmadıkça ve Huru'l-iyn'le evlenmeyi O'ndan talep etmedikçe, namazı kabul olmaz.[46] Namaza durduğunuzda vedalaşanın namazı (son namaz) gibi kılın. Tebessüm, namazı bozmaz; ama kahkaha bozar.
Uyku kalbe musallat olursa, abdestin yenilenmesi gerekir. Eğer namazda iken uykudan gözlerin açılmazsa, namazı boz ve uyu. Çünkü sen (artık ne söylediğini) bilmiyorsun; kendi zararına dua da edebilirsin.
Kim, kalbiyle bizi sever, diliyle bize
yardımda bulunur ve eliyle bizim yanımızda savaşırsa, cennette bizimle
aynı derecede olur. Kim, bizi kalbiyle sever, ama diliyle bize yardım
etmez ve eliyle bizim yanımızda savaşmazsa, o bir derece aşağıda olur.
Kim, bizi kalbiyle sever, ama eli ve diliyle yardımda bulunmazsa,
cennette bizimle beraber olur.[47]
...................................
[29]- Muddessir / 4. [30]- Nahl / 69. [31]- Âl-i İmrân / 190-194. [32]- Yani: "Kulların yerine Allah bana yeter. Yeter O bana ve O ne güzel vekildir." [33]- Âl-i İmrân / 190-194. [34]- Hıtta kapısı, Hz. Musa zamanında Benî İsrail'in o kapıdan geçmeye emrolunduğu bir kapı idi. O kapıdan geçen kurtuluşa ererdi. [35]- Çünkü yaratılış gayesiz olmaz; yaratılışın gayesi ise insan-i kâmildir. Ancak onunla insanlara ilahi hüccet tamamlanmış olur. [36]- Rabbimizin selâmı bize olsun. [37]- Hisal ve Mevaiz kitabındaki tabir daha açıktır; o kitaplarda şöyle nakledilmiştir: "Hırsızdan korkarak parayı, kesenin içerisine bırakıp arkasına bağlar ve böylece onunla namaz kılarsa sakıncası olmaz." [38]- Allah'ın adıyla. Allah'ım, eziyeti benden uzaklaştır ve taşlanan şeytandan bana sığınak ver. [39]- Nimetini temiz ve helal rızk olarak verdiğin gibi bu konuda bana yardımcı ol. [40]- Allah'ım, bana helal rızk ver ve haramdan uzaklaştır beni. [41]- Allah'ın adıyla. Allah'ım, beni tövbe edenlerden ve temizlenenlerden kıl. [42]- Şahadet ederim ki Allah'tan başka bir ilah yoktur, tektir, ortağı yoktur. Ve yine şahadet ederim ki şüphesiz Muhammed O'nun kulu ve elçisidir. Allah'ın salât ve selâmı ona ve Ehlibeyt'ine olsun. [43]- Maaric / 23. [44]- Hisal ve Mevaiz kitabında: "elinizi göğe doğru kaldırıp dua edin ve duada gayret gösterin" diye nakledilmiştir. [45]- Zariyat / 22. [46]- Bunları namaz kılarken Allah Teâla'dan istemenin önemi şundan kaynaklanıyor ki, Bunları Allah Teâla'dan istemek insanın ahiret nimetlerine yöneldiğini gösterir. Bir kimse, dünya hayatına kalbi bağlılığı azalırsa, Allah'tan, onu ahiret azabından kurtarmasını ve cennet nimetlerine eriştirmesini isterse Allah'a yönelmesi kolaylaşır ve böyle birinin namazı kabul olur. Ama insan genelde dünya nimet ve zevklerine bağlılığı yüzünden gerçek anlamda ahiret nimetlerine önem vermemekte ve Allah'a yönelememektedir. [47]- İkinci ve üçüncü kısım: Mevaizü'l-Adediyye kitabında şöyle nakledilmiştir: "Kim bizi kalbiyle sever, diliyle de yardımda bulunur, ama savaşta bizimle beraber düşmana karşı savaşmazsa, bir derece aşağıda olur. Kim bizi kalbiyle sever, ama eli ve diliyle yardımcı olmazsa, iki derece aşağıda olur." Bu rivayet daha doğrudur. Büyük bir ihtimalle yukarıdaki metinde bir yanlışlık vardır.