AhlolBayt News Agency (ABNA)

source : Pars Today
Cumartesi

18 Ocak 2025

13:51:06
1523822

İran-Rusya Stratejik Ortaklık Anlaşmasının kapsamı ve önemi

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Moskova'yı ziyareti ve İran-Rusya Kapsamlı İş Birliği Anlaşması'nın imzalanmasıyla iki ülke arasındaki ilişkiler güçleniyor ve sağlamlaşıyor.

Uluslararası Ehlibeyt (a.s) Haber Ajansı –ABNA- İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cuma günü gerçekleştirdiği görüşme, 14. yönetimin başlangıcından bu yana iki ülke başkanları arasında gerçekleştirilen 3. görüşme oldu. İlk kez Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta düzenlenen uluslararası zirve kapsamında, 2. kez ise Rusya'nın Kazan kentinde düzenlenen BRICS zirvesi kapsamında bir araya gelip görüş alışverişinde bulundular.
İran-Rusya Kapsamlı Ortak İş Birliği Anlaşması, esasen önceki anlaşmanın güncellenmiş metni olup, 2001 yılında Moskova'da imzalanan ikili ilişkiler ve ikili iş birliği ilkelerine ilişkin mevcut ikili belgenin yerini alması amaçlanmaktadır. Yeni belge her iki ülke tarafından 2024 yazının başlarında onaylandı ve taraflar iki cumhurbaşkanının belgeyi imzalaması için doğru zamanı bekliyordu.
Bu belgenin hükûmet tarafından imzalanmasının ardından onay için İran İslami Şûra Meclisi'ne sunulması gerekiyor. Bu anlaşmanın bir ön sözü ve 47 maddesi bulunuyor. Taslak metin İran tarafından hazırlandı ve geçen yaz son hâline getirildi.
Bu anlaşma iki ülke arasındaki 30 iş birliği alanını kapsıyor ve öncelik ekonomi, ticaret, ulaştırma, petrol ve gaz, Hazar Denizi, adli, iki ülke arasında uluslararası ve bölgesel örgütlerde iş birliği, parlamento iş birliği, barışçıl nükleer enerjinin kullanımı, sağlık, tedavi, bilim ve teknoloji, çevre, spor, güvenlik, savunma, askerî ve kolluk kuvvetleri alanlarında iş birliğinden söz ediliyor.
Bu anlaşma, ekonomi ve savunma alanındaki iş birliğinin yanı sıra, İran ile Rusya arasındaki stratejik ortaklığın güçlendirilmesi yönünde önemli bir adım olup, İran İslam Cumhuriyeti ile Rusya arasındaki ticari ilişkilerin genişletilmesinde önemli bir etki yaratabilir. İran ile Rusya arasındaki ticaret hacmi son 9 ayda yüzde 14,7 artışla 3,3 milyar dolara ulaştı. Bu anlaşmanın imzalanması, öncelikle İran ile Rusya arasındaki ilişkilerin gelişmesini yansıtıyor ve iki ülke arasında her alanda iş birliğinin geliştirilmesi için yeni ufuklar açıyor. 
İran Dışişleri Bakanı, söz konusu anlaşmanın iki ülke arasındaki iş birliğinin tüm yönlerini kapsadığını belirterek, ekonomik iş birliği, bilimsel ve teknolojik iş birliği ile kültür ve turizm alanlarında iş birliği olmak üzere üç ana alana özel önem verildiğini söyledi. Ancak İran Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Irakçi'nin de belirttiği üzere, bu anlaşmanın imzalanması herhangi bir üçüncü tarafa karşı değil, İran ile Rusya arasında bir iş birliği anlaşmasıdır. İki ülke arasındaki ilişkileri düzenlemekte ve iş birliği imkânlarını ortaya koymakta olup, iki ülkenin üçüncü ülkelerle ilişkilerine ilişkin herhangi bir yasak koymamıştır.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, daha önce yaptığı açıklamada, iki ülke arasındaki Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması'nın Rusya-İran ilişkilerini güçlendiren unsurlardan biri olduğunu ve "bölgesel ve küresel düzeyde barış ve güvenliğin çıkarına" olduğunu belirtmişti. İran ile Rusya arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi, aynı zamanda uluslararası baskılara karşı ortak bir stratejinin de yansımasıdır.
Hiç şüphesiz, İran ve Rusya arasındaki ortak girişimler ve çeşitli bölgesel ve uluslararası ittifaklar içindeki koordineli eylemleri, küresel düzenin dönüşümünü hızlandırabilir ve daha adil bir siyasi ve ekonomik sisteme yol açabilir.
Batı'nın komşu bölgelerdeki düşmanca eylemleri nedeniyle İran ve Rusya'nın karmaşık güvenlik denklemleriyle karşı karşıya olduğu açıktır. Buna göre, İran ve Rusya, küresel jeopolitik istikrarsızlık ortamında ortaklıklarını güçlendirmiş olup, önümüzdeki yıllarda aralarındaki iş birliğinin daha da önem kazanacağının göstergesidir.