AhlolBayt News Agency (ABNA)

source : WİKİSHİA
Cuma

8 Eylül 2017

18:00:52
853101

Şia'ların inancına göre İslam tarihinin en önemli olaylarından birisidir. Gadir günü (Zilhicce ayının 18’i) Hz. Resulü Kibriya Efendimiz (s.a.a) Veda Haccı'ndan dönerken Gadir-i Hum denen yerde, İmam Ali’yi (a.s) kendisinden sonra yerine veli ve halife olarak insanlara tanıttı. Ashabın önde gelenleri dahil orada bulunanlar Hz. Ali’ye biat ettiler.

Ehlibeyt (a.s) Haber Ajansı ABNA – Gadir vakıası (Arapça: واقعة الغدیر), Şia'ların inancına göre İslam tarihinin en önemli olaylarından birisidir. Gadir günü (Zilhicce ayının 18’i) Hz. Resulü Kibriya Efendimiz (s.a.a) Veda Haccı'ndan dönerken Gadir-i Hum denen yerde, İmam Ali’yi (a.s) kendisinden sonra yerine veli ve halife olarak insanlara tanıttı. Ashabın önde gelenleri dahil orada bulunanlar Hz. Ali’ye biat ettiler.

Gadir Macerası

Hac Seferi

Ana madde: Veda Haccı

Rivayetlerin naklettiğine göre Hz. Peygamber hicretin onuncu yılında zilkade ayının 24 veya 25’inde hac ibadetlerini yerine getirmek için Medine’den Mekke’ye doğru yola koyuldu (bazı rivayetlere göre hacca giden insanların sayısı 120 bini bulmaktaydı).[1] Allah Resulünün bu haccına “Veda Haccı”, “Haccetü’l İslam” ve “Haccetü’l Baliğe” de denmektedir. O günlerde Hz. Ali (a.s) İslam’ı tebliğ etmek için Yemen’de bulunmaktaydı. Hz. Peygamberin hac ibadetlerini yerine getirmek için Medine’den Mekke’ye doğru yola çıkacağını duyunca, bir grupla birlikte Mekke’ye doğru hareket etti. Hac ibadetleri başlamadan önce hazreti Resulullah'ın (s.a.a) yanına vardı.[2] Hac ibadetleri bittikten sonra Hz. Resulullah (s.a.a) Müslümanlarla birlikte Medine’ye doğru yola koyuldu.

Tebliğ Ayetinin Nüzulü

Ana madde: Tebliğ Ayeti

Müslümanlar, zilhicce ayının 18’inde Gadir-i Hum denen yere vardılar. Şam, Mısır ve Irak hacıları topluluktan ayrılmadan önce Cebrail (a.s) tebliğ ayetini Hz. Peygamber’e nazil etti ve Allah tarafından Hz. Ali’yi kendisinden sonra insanlara veli ve vasi olarak tanıtması emrini verdi.

Bu ayet nazil olduktan sonra Hz. Peygamber (s.a.a) hacılar kervanına dur emrini verdi. Sonra önde gidenlerin geri dönmelerini ve geride kalanların da bir an önce Gadir-i Hum denen yere ulaşmalarını istedi.[3]

Hutbe

Hz. Resulü Kibriya Efendimiz (s.a.a) öğlen namazını kıldıktan sonra “Gadir Hutbesi” diye meşhur olan bir hutbe okudu. Hutbede şunlara değindi: “Hamd ve övgüler Allah’a mahsustur. Rahatlık ve sıkıntı halinde, şiddet ve rahatlık halinde, zorluk ve huzur halinde O’na şükrediyorum. Meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ediyorum. O’nun emrini dinliyor, sadece O’na itaat ediyorum… Her şeyden haberdar olan Yüce Allah yakında (O’na doğru) davet edileceğimi ve benim de (O’nun davetine) icabet edeceğimi bildirdi… Ben sizden önce (Kevser) havuzunun başında hazır olacağım ve sizler orada benim yanımda hazır olduğunuzda; sıkl-i ekber (daha büyük değerli) olan Allah’ın kitabı ve sıkl-i asgar (daha küçük değerli) olan İtretim/Ehlibeytime nasıl davrandığınıza bakınız… diyeceğim.”

Sonra Hz. Resulullah (s.a.a) insanların görmesi için Hz. Ali’nin (a.s) elini havaya kaldırarak şöyle buyurdu: “Ey insanlar! Ben sizlere sizlerden daha çok velayet (ve yönetici) hakkına sahip değil miyim?” insanlar hep birden şöyle dediler: “Evet ey Allah'ın Resulü!” Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Allah benim Mevla’mdır, ben de müminlerin Mevla’sıyım. Ben onlara kendi nefislerinden daha öncelikli kimseyim.” Daha sonra da emin olmak ve yanlıştan kaçmak için şu cümleyi üç defa tekrarladı: “Ben kimin Mevla’sıysam, bu Ali de onun Mevla’sıdır.” Peygamber daha sonra şöyle dua etti: “Allah’ım! Ali’nin velayetini kabul eden ve onu seven kimseyi sen de sev. Ali’ye düşmanlık eden kimseye sen de düşmanlık et. Allah’ım! Ali’nin yardımcılarına yardım et, Ali’nin düşmanlarını hor ve hakir kıl ve Ali’yi hakkın merkezi kıl.” Daha sonra oradakilere: “bu mesajı burada olmayanlara ulaştırsın”, diye emirde bulundu.

İkmal Ayetinin Nüzulü

Ana Madde: İkmal Ayeti

Henüz topluluk dağılmamışken Cebrail (a.s) yeniden nazil oldu ve Allah’tan Maide suresinin üçüncü ayetini nazil etti. Bu ayete “İkmal Ayeti” denir. Ayetin bir yerinde şöyle geçmektedir:

“Bugün, sizin için dininizi kemale erdirdim, üzerinize olan nimetimi tamamladım, din olarak sizin için İslam’ı beğendim.”

İmam Ali’nin Tebrik Edilmesi

Bu esnada insanlar Hz. Ali’yi tebrik ettiler. Örneğin öteki sahabelerden daha önce Hz. Ali’yi tebrik edenler arasında Ebu Bekir ve Ömer bulunmaktaydı. Ömer, defalarca Müminlerin Emiri Hz. Ali’ye (a.s) şöyle demiştir: “Ne mutlu sana ey Ebu Talib’in oğlu, benim ve her erkek ve kadının Mevla’sı (emiri) oldun.”[4]

Hz. Peygamber Efendimizde (s.a.a) Hz. Ali (a.s) için bir çadırın kurulmasını ve insanların grup grup Hz. Ali’nin (a.s) yanına giderek Müminlerin Emiri unvanı ile ona selam vermelerini emretti. Tüm insanlar ve hatta Resulullah ve Müslümanların eşleri bile Hz. Peygamberin emrini yerine getirdiler.[5]

Hazır Olanların Sayısı

Gadir-i Hum’da bulunanların sayısı hakkında ihtilaflar bulunmaktadır. Orada hazır olanların sayısının 10 bin,[6] 12 bin,[7] 17 bin,[8] ve 70 bin[9] olduğu rivayet edilmiştir.

Gadir-i Hum atmosferinin insanları alacak kapasitesi ve hicretin onuncu yılındaki Medine halkının sayısı ve ayrıca Veda Haccı sırasındaki Mekke’nin nüfusunu göz önünde bulundurduğumuzda on bin sayısını kabul etmek daha uygun olacaktır.[10]

Gadir’i Rivayet Edenler

Gadir Hadisi, Şia ve Sünni kaynaklarda rivayet edilmiştir ve hadisin “Men kuntu Mevlahu Fehaza Aliyyun Mevlahu” (Ben kimin Mevla ve önderi isem Ali de onun Mevla ve önderidir) gibi kısımları tevatür haddindedir.[11] Bu hadisi oldukça fazla sahabe ve tabiin nakletmiştir.

Gadir Hadisini nakledenlerin sayısı oldukça çoktur. Örnek olarak:

Ehlibeytin kendisi, yani Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (aleyhimu’s selam).

Sonra Hz. Fahri Kâinat Efendimizin 110 sahabesi bu hadisi nakletmişlerdir. Örneğin: Ömer b. Hattab,[12] Osman b. Affan,[13] Ayşe bint Ebu Bekir,[14] Salmanı Farisi,[15] Ebuzer Gaffari,[16] Zübeyr b. Avam,[17] Cabir b. Abdullah Ensari,[18] Abbas b. Abdul Müttalib,[19] Ebu Hureyre,[20]… Bu isimlerin hepsi Gadir-i Hum’da hazır bulunmuş ve Gadir hadisini vasıtasız olarak nakletmişlerdir.

Aynı şekilde Gadir Hadisini Tabiinden 83 kişi nakletmiştir. Örneğin: Esbag b. Nebate[21] ve (Emevi halifelerinden) Ömer b. Abdülaziz.[22]

Tabiinlerden sonra ikinci asırdan on dördüncü asra kadar yaşamış olan Ehli sünnet ulemasından 360 kişi Gadir hadisini nakletmiştir. Örneğin: Şafiilerin İmamı, İmam Şafii,[23]Hambelilerin imamı, İmam Hambel,[24] (Ehli sünnetin 6 hadis kitabından birinin yazarı) Ahmed b. Şuayb Nesai,[25] İbn Meğazili,[26] Ahmed b. Abdullah,[27] Ahmed b. Abdurabbih…[28]

Şia muhaddis ve âlimleri arasında da çok sayıda kişi Gadir hadisini farklı kitaplarda nakletmişlerdir. Örneğin: Şeyh Kuleyni, Şeyh Saduk, Şeyh Mufid, Seyyid Murtaza…[29]

Gadir hadisini bir grup “hasen hadis” bir grup ise “sahih hadis” olarak bilmektedir.[30] Aynı şekilde tüm Şia muhaddisleri ve bazı Ehli sünnet büyükleri Gadir hadisini mütevatir hadislerden bilmektedirler.[31]

Gadir Hakkında Nazil Olan Ayetler

Şia[32] ve Sünni[33] müfessirlerin görüşüne göre Kur’an-ı Kerim’deki birkaç ayet Gadir-i Hum macerasını ve Veda Haccını anlatmaktadır:

  1. İkmal ayeti diye meşhur olan Maide suresinin 3. Ayeti: “Bugün, size dininizi kemale erdirdim, üzerinize olan nimetimi tamamladım, din olarak sizin için İslam’ı beğendim.”
  2. Tebliğ ayeti diye meşhur olan Maide suresinin 67. Ayeti: “Ey Resûl! Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan O'nun elçiliğini yapmamış olursun.”
  3. Mearic suresinin 1 ve 2. Ayetleri: “İstekte bulunan biri, (muhakkak) gerçekleşecek olan bir azabı istedi. Kâfirler için olan bu (azabı) geri çevirecek yoktur.”

Hz. Resulü Kibriya Efendimiz (s.a.a) Hz. Ali’nin (a.s) velayetini insanlara ilan ettikten sonra “Numan b. Haris Fahri” diye birisi efendimizin yanına gelerek itirazda bulundu ve şöyle dedi: “Bizlere tevhit ve peygamberliğini, cihat, hac, oruç, namaz ve zekâtıemrettin. Bizler de kabul ettik, ancak bununla kani olmadın ve bu genci atadın ve onu başımıza veli karar kıldın. Acaba bu velayet ilanı kendi tarafından mıydı, yoksa Allah tarafından mı?” Hz. Resulü Ekrem (s.a.a) efendimiz bu işin Allah tarafından olduğunu açıkladıktan sonra, adam inkâr eder bir hâlette bu hükmün Allah tarafından olması durumunda gökten başına bir taşın düşmesini istedi. Bu esnada gökten bir taş başına düştü ve oracıkta can verdi. Bunun üzerine bu ayet nazil oldu.[34]

Masumların Sözlerinde Gadir

İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Müslümanlar, muhacirler ve Ensar! Acaba Resulullah’ın Gadir-i Hum günü şöyle şöyle buyurduğunu duymadınız mı?” Oradakilerin tamamı: “evet, duyduk” dediler.[35]

Hz. Fatıma (s.a) şöyle buyurmuştur: “Sanki sizler Allah Resulünün Gadir-i Hum günü ne dediğini bilmiyor musunuz? Allah’a andolsun ki o gün Allah Resulü, velayet ve imamet makamını Ali (a.s) için mukarrer ve sabit kılmıştır ve böylece sizlerin bu makama olan iştiyak ve isteğinizi kesmiştir.”[36]

İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müslümanlar Resulullah’ın Gadir-i Hum günü babamın elini tutup kaldırdığını ve: ‘Ben kimin Mevla ve önderi isem Ali de onun Mevla ve önderidir’ dediğini gördüler ve duydular.[37]

İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Resulü (s.a.a) Ali’ye (a.s) tüm güzel adapları öğretti. Onu kendi can ve ruhunda sağlamlaştırıp pekiştirdiğinde, imamet sorumluluğunu ona verdi ve Gadir günü: ‘Ben kimin Mevla ve önderi isem Ali de onun Mevla ve önderidir’, diye buyurdu.[38]

İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gadir günü gök ehline yer ehlinden daha meşhurdur… Eğer insanlar bugünün kıymetini bilecek olsalardı, hiç kuşkusuz melekler her gün onlarla on defa musafaha (tokalaşma, selamlaşma) ederdi.”[39]

İslam’da Gadir Bayramı

Ana madde: Gadir Bayramı

Müslümanlar ve bilhassa Şialar, her zaman Gadir gününü büyük bayramlardan biri olarak saymakta ve bu günü “Gadir Bayramı” olarak kutlamaktadırlar.[40]

Öyle ki Mısır hâkimlerinden Musta’li b. Mustansır’ın biati hicretin 487. Yılında Gadir-i Hum günü gerçekleşmiştir.[41] Ehli sünnet kaynaklarında rivayet edildiğine göre her kim zilhicce ayının on sekizinde (Gadir-i Hum günü) oruç tutarsa, orucunun sevabı altı aylık oruca bedeldir. İşte bugün Gadir-i Hum günüdür.[42] Gadir-i Hum gecesi, Müslümanlar nezdinde önemli (mübarek) gecelerden biri olarak bilinmektedir.[43]

Hz. Fahri Kâinat Efendimiz (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Gadir-i Hum günü ümmetimin en önemli bayramlarından biridir. O gün yüce Allah, kardeşim Ali b. Ebu Talib’i benden sonra insanların hidayet olması için ümmetimin sancaktarı olarak tayin etmemi emretti. İşte o gün Allah Teâlâ, dinini ikmal etti ve nimetini ümmetime tamamladı ve İslam’ı onlar için beğendi.”[44]

Aynı şekilde İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gadir-i Hum günü büyük bir bayramdır. Allah, bugünü bayram saymayan ve azametini bilmeyen hiçbir peygamberi görevlendirmemiştir. Bugünün adı göklerde ahit ve sözleşme günü, yerde ise sağlam anlaşma ve herkesin hazır olduğu gündür.”[45]

Gadir Hakkındaki Kaynaklar

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. Yukarı git↑ Tebersi, İhticac, c. 1, s. 56; Müfid, s. 91; Halebi, c. 3, s. 308.
  2. Yukarı git↑ Halebi, c. 3, s. 318 ve 319; Müfid, s. 92.
  3. Yukarı git↑ Nesai, s. 25.
  4. Yukarı git↑ Ahmed b. Hambel, c. 4, s. 281; Müfid, s. 94.
  5. Yukarı git↑ Müfid, c. 1, s. 176; Kummi, c. 1, s. 268; Emini, c. 1, s. 9–30.
  6. Yukarı git↑ Ayyaşi, c. 1, s. 332.
  7. Yukarı git↑ Ayyaşi, c. 1, s. 329.
  8. Yukarı git↑ Şueyri, s. 10.
  9. Yukarı git↑ Tabersi, İhticac, c. 1, s. 56.
  10. Yukarı git↑ Seyyid Celal İmam, Makale berresi te'dadı cemiyeti hazır der gadir.
  11. Yukarı git↑ Mutahhari, s. 113–114.
  12. Yukarı git↑ Muhib Taberi, c. 2, s. 161.
  13. Yukarı git↑ İbn Meğazili, s. 27.
  14. Yukarı git↑ İbn Ukde, s. 152.
  15. Yukarı git↑ Hamuni Cuveyni, c. 1, s. 315.
  16. Yukarı git↑ Hamuni Cuveyni, c. 1, s. 315.
  17. Yukarı git↑ İbn Meğazili, s. 27.
  18. Yukarı git↑ Muttaki Hindi, c. 6, s. 398.
  19. Yukarı git↑ Cezeri Şafii, 3 ve 48.
  20. Yukarı git↑ Muttaki Hindi, c. 6, s. 154.
  21. Yukarı git↑ İbn Esir, c. 3, s. 307.
  22. Yukarı git↑ Ebu Naim, c. 5, s. 364.
  23. Yukarı git↑ Beyhaki, c. 1, s. 337.
  24. Yukarı git↑ Ahmed, c. 1, s. 84, 118 ve 331.
  25. Yukarı git↑ Nesai, c. 5, s. 45.
  26. Yukarı git↑ İbn Meğazili, s. 16.
  27. Yukarı git↑ Ahmed b. Abdullah, s. 67 ve 87.
  28. Yukarı git↑ Ahmed b. Abdurabbih, c. 2, s. 275.
  29. Yukarı git↑ Emini, c. 1, s. 14 ve sonrası.
  30. Yukarı git↑ Tirmizi, c. 5, 20. Bap.
  31. Yukarı git↑ İbn Kesir, c. 5, s. 233; Tusi, telhisi’ş Şafi, c. 2, s. 168.
  32. Yukarı git↑ Tusi, Tibyan, c. 3, s. 436 ve 587; Tabersi, Mecmeu’l Beyan, c. 3, s. 274 ve 380; Tabatabai, c. 5, s. 193–194.
  33. Yukarı git↑ Vahid-i Nişaburi, s. 126; Hâkim Hasakani, c. 1, s. 200 ve 249.
  34. Yukarı git↑ Tabersi, c. 10, s. 530; Kurtubi, c. 19, s. 278; Sa’lebi, c. 10, s. 35.
  35. Yukarı git↑ Saduk, Hisal, s. 505.
  36. Yukarı git↑ Tabersi, İhticac, c. 1, s. 80.
  37. Yukarı git↑ Saduk, Emali, c. 2, s. 171.
  38. Yukarı git↑ Rey Şehri, c. 2, s. 232.
  39. Yukarı git↑ Tusi, Tehzibu’l Ahkâm, c. 6, s. 24.
  40. Yukarı git↑ Ebu Reyhan Biruni, s. 95.
  41. Yukarı git↑ İbn Hallikan, c. 1, s. 60.
  42. Yukarı git↑ Hatip Bağdadi, c. 8, s. 290.
  43. Yukarı git↑ Sa’lebi, s. 511.
  44. Yukarı git↑ Saduk, Emali, s. 125.
  45. Yukarı git↑ Hürr-ü Amuli, c. 5, s. 224.

http://tr.wikishia.net/view/Ana_Sayfa

http://tr.wikishia.net/view/Gadir_Vak%C4%B1as%C4%B1