AhlolBayt News Agency (ABNA)

source : Wikishia
Pazar

1 Temmuz 2018

10:05:53
899946

İmam Hüseyin’i Ziyaret Etme Sevabına ''Eşdeğer'' Bir Şahsiyet: Abdu’l-Azim Hasani

Bazı hadislerde kabrinin ziyaret edilme sevabının Hz. Hüseyin b. Ali’nin (a.s) kabrinin ziyaret edilme sevabı ile eşdeğerde olduğu söylenmiştir.

Ehlibeyt (a.s) Haber Ajansı ABNA- Abdülazim Hasani (Arapça: عبد العظيم الحسني) diye ünlü olan ve Farsça’da kendisine “Seyyidu’l Kerim” ve “Şah Abdülazim” diye hitap edilen, Abdülazim b. Abdullah b. Ali b. Hasan b. Zeyd b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib’in (a.s), künyesi "Ebu’l Kasım" ve "Ebu’l Fetih"dir.

İmam Hasan’ın (a.s) soyundan gelen Hasani seyitlerin ünlülerinden ve bilginlerindendir. Nesebi dört vasıta ile İmam Hasan’a (a.s) ulaşan, hadis rivayet edenlerden birisidir. Kendisi ikinci ve üçüncü asırda yaşamıştır.

Takvalı, emanete riayeti ile ünlü, sözlerinde sadık, dini konularda âlim, Şia mektebinin Usul-u dinine bağlı ve çok sayıda hadise vâkıf olan bir şahsiyetti. Şeyh Saduk, onun naklettiği hadisleri “Camiu’l Ahbar-i Abdülazim” adıyla bir araya getirmiştir.

Abdülazim Hasani, İmam Rıza (a.s) ve İmam Cevad’ı (a.s) görmüş, İmam Hadi’ye (a.s) inancını arz etmiş ve onun zamanında vefat etmiştir. Türbesi Rey (bugünkü Tahran) şehrindedir. Bazı hadislerde kabrinin ziyaret edilme sevabının Hz. Hüseyin b. Ali’nin (a.s) kabrinin ziyaret edilme sevabı ile eşdeğerde olduğu söylenmiştir.

Doğum ve Nesebi

Abdülazim Hasani, hicretin 173. yılında, Rebiülahir ayının 4’ünde, Perşembe günü Medine’de (doğum yeri hakkında ihtilaf bulunmaktadır) ve Harun Reşit döneminde dünyaya geldi.[1] Babası "Abdullah b. Ali Kafe" ve annesi “Hayfa” diye bilinen İsmail b. İbrahim’in kızıdır.[2] Nesebi İmam Hasan'a (a.s) ulaşmaktadır. Şia'nın rical âlimlerinden Necaşi şöyle demektedir: Vefatından sonra gusül verildiği sırada, elbisesinde bir yama bulunarak nesebinin o yamada şu şekilde yazıldığı görülmüştür: "Ben, Abdullah oğlu, Ali oğlu, Hasan oğlu, Zeyd oğlu, Hasan b. Ali b. Ebu Talib’in oğlu Ebu’l Kasım’ım".[3]

Muhakkik Mir Damad ise, onun hakkında şöyle yazmaktadır: O’nun (Abdülazim) nesebi ve şerafeti, herkese açık ve aşikârdır.[4]

Eşi ve Çocukları

Abdülazim Hasani’nin (a.s) eşi, künyesi "Ebu Muhammed" olan, amcası Kasım b. Hasan Emir’in kızı Hatice’dir. Kendisinden "Muhammed" ve "Ümmü Seleme" adlarında iki çocuğu dünyaya gelmiştir.[5]

Şeyh Abbas Kummi, çocuklarından birinin hakkında şöyle yazmaktadır: Muhammed, züht ve ibadetiyle ünlenmiş değerli bir şahsiyetti.[6]

Bazı İmamlarla Refakat ve Görüşmesi

Ağa Bozorg-ı Tahrani şöyle nakletmektedir: Abdülazim Hasani, İmam Rıza (a.s) ve İmam Cevad’ı (a.s) görmüş, İmam Hadi’ye (a.s) inancını arz etmiş ve onun zamanında vefat etmiştir.[7]

Ancak Ayetullah Hoyî, İmam Rıza (a.s) ile aynı asırda yaşadığını kabul etmemekte ve bu görüşü reddetmektedir.[8] Şeyh Tusi kendi rical kitabında, Şah Abdülazim’i İmam Hasan Askeri’nin (a.s) ashabından saymıştır.[9]

Azizullah Atarüdi ise, Abdülazim Hasani’nin (a.s) hâletine bakıldığında ve naklettiği hadislere göz atıldığında onun İmam Kazım (a.s), İmam Rıza (a.s), İmam Cevad (a.s) ve İmam Hadi’yi (a.s) müşahede ettiğinin anlaşıldığını tasrih etmektedir.[10]

Yaşadığı Dönem

Abdülazim Hasani’nin yaşadığı dönem, Şiaların Abbasiler tarafından baskı ve zulme uğradıkları döneme denk gelmekte, kendisi ve ataları yıllarca takip altında tutulmuşlardır.

Medine, Bağdat ve Samerra’da yaşadığı dönemlerde takiye yaparak, inanç ve meramını gizleme yöntemine vâkıf olmasına rağmen, Abbasi halifelerinden Mütevekkil ve Mu'tazz’ın gazabına uğramıştır.[11]

Rey Şehrine Hicret

Tarihî kayıtların naklettiğine göre Abdülazim, Abbasi halifesi Mu'taz zamanında, zulüm, eziyet ve ölüm korkusundan dolayı İmam Hadi’nin (a.s) emri ile Abbasilerin önemli üslerinden biri olan Samerra şehrinden Rey şehrine hicret etmiştir.

Bazılarının naklettiğine göre ise, Hz. Ali b. Musa er-Rıza’nın (a.s) kabrini ziyaret etmek maksadıyla Horasan ’a hicret etmiş ve Rey şehrinde Hamza b. Musa b. Cafer’i (a.s) ziyaret etmek için durmuş ve orada saklanarak kalmıştır.[12]

Necaşi şöyle demektedir: Ahmed b. Muhammed b. Halit Berki, olayı şöyle rivayet etmektedir: Abdülazim, sultandan kaçtığı sırada Rey şehrine geldi. “Sikketü’l Mevali” denen yerde Şialardan birinin evinin mahzeninde kalarak o mahzende ibadetle meşgul olmaya başladı.

Gündüzleri oruç tutmakta ve gecelerini ise ibadetle geçirmekteydi. Gizlice kaldığı yerden dışarı çıkar ve bir kabrin ziyaretine giderek şöyle derdi: "Bu kabir Musa b. Cafer’in (a.s) oğullarından birinin kabridir." Devamlı olarak o mahzende kalırdı. Onun Rey’e geldiği haberi Al-i Muhammed’in Şialarına birer birer ulaşmağa başladı ve sonunda Şiaların çoğu onunla tanışmış oldu.[13]

Abdülazim’in Ölümü ve Şekli

Söylendiğine göre Abdülazim Hasani’nin (a.s) vefatı, hicretin 252. yılı, Şevval ayının 15’inde, İmam Hadi’nin (a.s) zamanında gerçekleşmiştir.[14] Abdülazim Hasani’nin nasıl vefat ettiği hakkında iki görüş vardır:

Bunlardan birisi doğal olarak öldüğü ve diğeri ise, şehit olduğuna dair rivayettir. Necaşi şöyle nakletmektedir: Abdülazim hastalanarak dünyadan göçtü.[15] Şeyh Tusi de şöyle demektedir: Abdülazim Rey şehrinde öldü ve kabri oradadır.[16]

Buna karşın Abdülazim Hasani’nin diri-diri toprağa gömülerek şehit edildiğine dair bir rivayet de vardır. Fahruddin Türeyhi şöyle yazmaktadır: Ebu Talib evlatlarından olan ve Rey şehrinde diri-diri toprağa gömülen kişi, Abdülazim Hasani’dir.[17]

Vaiz Kocuri bu konu hakkında şöyle demektedir: Neseb ve rical kitaplarında Hz. Abdülazim hakkında araştırmalar yaptım ve onun şehit olduğunu ortaya koyan sahih ve güvenilir bir haber bulamadım.[18]

Abdülazim’in Defni ve Ziyaret Sevabı

Hz. Abdülazim Hasani'nin Türbesi
  • “Düşmanlıkta aşırı giden günah işler ve ondan geri kalan zulme uğrar. (Delilsiz) çekişen ve düşmanlık eden ise, takvalı olamaz.”
  • “Allah'tan mükâfat elde etmek için, zenginin fakire gösterdiği tevazu ne kadar da güzeldir. Bundan daha güzeli ise, fakirlerin Allah'a sığınıp ve güvenerek zenginlere karşı alçalmamalarıdır.”

Muhaddis Nuri’nin, Şialardan birinden naklettiğine göre; bu Şia, Hz. Resul-ü Ekrem’i (s.a.a) rüyasında görmüş ve Efendimiz (s.a.a) ona şöyle buyurmuştur: Yarın evlatlarımdan birisi Abdülcabbar b. Abdülvahhab Razi’nin evinde, elma bahçesinde teşyi edilerek defnedilecek. Orada defnedilmeleri için kendisi o bahçeyi satın almış, Abdülazim ve öteki Şialara vakfetmiştir.[19] Bundan dolayı Abdülazim’in türbesi “Mescid-i Şecere” veya “Ağaca Yakın Mezar” ismiyle ünlenmiştir.[20]

Şeyh Saduk, Abdülazim Hasani’nin (a.s) kabrini ziyaret etme konusunda şöyle bir rivayet nakletmektedir: Rey şehrinden birisi İmam Ali Naki’nin (a.s) yanına giderek şöyle der: Hz. Seyyidu’ş-Şüheda’nın (a.s) (Hz. Hüseyin) ziyaretine müşerref oldum.

İmam (a.s) şöyle buyurdu: Sizin yanınızda olan Abdülazim’in kabrini ziyaret etmiş olsaydın, Hüseyin b. Ali’nin (a.s) kabrini ziyaret etmiş kimse gibi olurdun.[21]

Fazilet ve Erdemleri

Allame Hilli, biyografisinde onu takvalı bir âlim olarak tanıtmıştır.[22] Muhaddis Nuri, Abdülazim Hasani’nin (a.s) fazileti hakkında Sahib b. İbad’ın risalesinden şöyle nakletmektedir: O, takvalı, günahlardan sakınan, emanete riayet eden, sözünde sadık, dinde âlim, tevhit ve adalete inanan ve çok sayıda hadise vâkıf olan birisiydi.[23] Takva ve doğruluğu İmamların (a.s) nezdinde makamının yücelmesine sebep oldu.[24]

Masum İmamların Açıklamasında

İmam Hadi (a.s) Abdülazim’in Samerra’ya yaptığı seferinde onu tasdik ederek onaylamıştır. İmam Hadi (a.s) Abdülazim Hasani’ye şöyle hitap etmektedir: "Ey Ebu’l Kasım! Gerçekten sen hak üzere bizim velimizsin… Sen, Allah’ın beğendiği dini bizden öğrendin… Allah seni sabit sözle dünya ve ahirette sabit kadem kılsın."[25] İmam Hadi (a.s) ile Şah Abdülazim (a.s) arasında geçen bu diyalog “Hadis-i Arz-ı Din” diye meşhurdur.

İlmî Makamı

Ebu Turab Rüyani şöyle demektedir: Ebu Hammad Razi’den şöyle duydum: Samerra’da İmam Hadi’nin yanına giderek kendisine helal ve haram konularında bazı sorular yönelttim… Veda etme kastıyla kalktığımda Hz. İmam (a.s) şöyle buyurdu: "Helal, haram (teşhisi) konularında ve din işlerinde zorlandığın bir konu olursa, Abdülazim b. Abdullah Hasani’ye sor ve benim selamımı ona ilet." [26]

Abdülazim’in Rivayetleri

Hadis kitaplarında ve rivaî metinlerde Abdülazim Hasani’den (a.s) yüzün üzerinde hadis nakledilmiştir. Bu da onun ne kadar çok hadis naklettiğini ortaya koymaktadır. Sahib b. İbad şöyle demektedir: Kendisi çok sayıda rivayet ve hadise vâkıftır; İmam Cevad (a.s) ve İmam Hadi’den (a.s) hadis nakletmektedir.[27] Kendisine ait “Hutebu Emirül Mü'minin”[28] ve “Yevm ve Leyle”[29] adlı kitapları da vardır.

Anlaşıldığı kadarıyla, Tahir ve pak İmamlardan (a.s) nakledilen hadisler, zikir şeklinde rivayet edilmiştir. Her mükellef gece ve gündüzün tüm vakitlerinde farz ve müstehap amel olarak, bunları yerine getirebilir.[30] Kendisinin “Abdülazim Hasani’den Rivayetler” diye kitapları da vardır.[31]

Bir grup Şia büyükleri de Abdülazim Hasani’den hadisler nakletmiştir. Şeyh Saduk, ondan “Camiu’l Ahbar-i Abdülazim” adıyla bir hadis mecmuasını bir araya getirmiştir.[32]

Abdülazim Hasani’nin, İmamlardan (a.s) vasıtasız olarak naklettiği hadisler şu şekildedir: İmam Rıza’dan (a.s) 2 hadis, İmam Cevad’dan (a.s) 26 hadis ve İmam Hadi’den (a.s) 9 hadis. Vasıta ile naklettiği hadislerin sayısı ise, 65’tir.

Hakkında Yazılan Eserler

Hicri şemsi 1392 (2013) yılında Abdulazim Hasani’nin (a.s) türbesindeki Şeyh Saduk toplantı salonunda, Abdulazim Hasani’yi anmak ve şahsiyetini tanıtmak amacıyla bir kongre düzenlenmiştir. Düzenlenen bu kongrede derlenen eserler 29 ciltte yayımlanmıştır. O eserlerden bazıları aşağıda yer almaktadır.

  • Cennetü’n-Naim ve’l İyşu’s-Selim fi Ahvali’s-Seyyidi’l-Kerim ve’l Muhaddisi’l-Âlim Abdülazim el-Hasani (a.s), yazar: Bakır Kocuri Mazenderani.[33]
  • Risaletun fi Fadl-i Seyyidina Abdulazim Hasani el-Medfun bi’r-Rey, Yazar: Sahib bin İmad.
  • Ahbar-i Abdulazim bin Abdullah bin Ali bin Hasan bin Zeyd bin Hasan bin Ali bin Ebi Talib (a.s) Yazar: Şeyh Saduk ve ez-Zaria kitabındaysa ‘‘Hayatu Abdulazim Hasani’’ adıyla zikredilmiştir.
  • Cennatu’n-Naim fi Ahvali Seyyidina eş-Şerif Abdulazim, Arapça, Yazar: Molla İsmail Kezazi Eraki, öl.h.k 1236.
  • Ruh ve Reyhan, Ya Cennetu’n-Naim ve’l-İyşu’s-Selim fi Ahvali Seyyidu’l-Kerim ve’l-Muhaddisi’l-Alim Abdulazim Hasani, Farsça: Yazar: Hacı Şeyh Bakır Kecveri Mazandarani, öl.h.k 1255.
  • Et-Tezkiretu’l-Azime, Arapça, Yazar: Hacı Şeyh Muhammed İbrahim el-Kelbasi, öl.h.k 1362.
  • El-Hasaisu’l-Azime fi Ahvali es-Seyyid Ebi’l-Kasım Abdulazim bin Abdullah Hasani (a.s) Yazar: Şeyh Cevad Şah Abdulazim, öl.h.k 1355.
  • Abdulazim Hayatuhu ve Müsneduhu
  • Müsnedu Hazreti Abdulazim Hasani, Farsi, Yazar: Azizullah Atarudi Kuçani, öl.h.ş 1392.
  • Aşinayi ba Hazreti Abdulazim Hasani (a.s) ve Mesadiri Şerh-i Hali U, Yazar: Rıza Üstadi.
  • Berresiyi Kulliyi Rivayat-i Hazreti Abdulazim Hasani (a.s) Yazar: Muhammed Kazim Rahman Sitayeş.
  • Şinahtname-i Hazreti Abdulazim Hasani ve Şehr-i Rey, Yazar: Seyyid Muhammed Hüseyin Hekim ve Ali Ekber Zamani Nejad.
  • Mecmua-i Makalat-i Kongre-i Hazreti Abdulazim Hasani (a.s).
  • Hikmetname-i Hazreti Abdulazim Hasani (a.s) Farsça, Yazar: Muhammed Muhammed Rey Şehri.
  • Abdulazim Hasani el-Alimu’l-Fakih ve’l-Muhaddisi’l-Mutemin, Siretuhu ve Müsneduhu, Arapça, Yazar: Ahmet bin Hüseyin el-Abidan.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. Yukarı git↑ Ez-Zeria, c. 7, s. 169. Ber Astan-ı Keramet, s. 5.
  2. Yukarı git↑ Umdetu't-Talib, s. 94.
  3. Yukarı git↑ Ricalu'n-Necaşi, s. 248.
  4. Yukarı git↑ Er-Revaşihu’s-Semaviyye, s. 86.
  5. Yukarı git↑ Cennetu’n-Neim, c. 3, s. 390. Umdetu't-Talib, s. 94.
  6. Yukarı git↑ Münteha’l-A’mal, c. 1, s. 585.
  7. Yukarı git↑ Ez-Zeria, c. 7, s. 190.
  8. Yukarı git↑ Mu'cem Ricalu'l-Hadis, c. 11, s. 53.
  9. Yukarı git↑ Rical-i Tusi, s. 401.
  10. Yukarı git↑ Abdülazim el-Hasani Hayatuhu ve Müsneduhu, s. 37.
  11. Yukarı git↑ Ber Astan-ı Keramet, s. 7.
  12. Yukarı git↑ Cennetu’n Naim, c. 4, s. 131.
  13. Yukarı git↑ Ricâlü'n-Necâşî, s. 248.
  14. Yukarı git↑ Ez-Zeria, c. 7, s. 290.
  15. Yukarı git↑ Ricâlü'n-Necâşî, s. 248.
  16. Yukarı git↑ El-Fihrist, s. 193.
  17. Yukarı git↑ El-Müntehab, s. 8.
  18. Yukarı git↑ Cennetu’n Naim, c. 5, s. 360.
  19. Yukarı git↑ Hatime Müstedrek, c. 4, s. 405.
  20. Yukarı git↑ Umdetu't Talib, s. 94. Ber Astan-ı Keramet, s. 12.
  21. Yukarı git↑ Sevabu'l-A'mal, s. 99.
  22. Yukarı git↑ Hülasatü’l-Ekval, s. 226.
  23. Yukarı git↑ Hatime Müstedrek, c. 4, s. 404.
  24. Yukarı git↑ Ber Astan-ı Keramet, s. 9.
  25. Yukarı git↑ Emali, s. 419 ve 420. Ravzatu’l-Vaizin, s. 31 ve 32.
  26. Yukarı git↑ Müstedreku’l-Vesail, c. 17, s. 321.
  27. Yukarı git↑ Musnedu'l-İmami'l-Cevad, s. 302.
  28. Yukarı git↑ Rical-i Necaşî, s. 247.
  29. Yukarı git↑ Ez-Zeria, c. 7, s. 190.
  30. Yukarı git↑ Cennetu’n-Naim, c. 5, s. 182.
  31. Yukarı git↑ Hatime Müstedrek, c. 4, s. 404.
  32. Yukarı git↑ El-Hidayet, s. 174. (mukaddime)
  33. Yukarı git↑ İran Kitaplarını Tanıtım Veri Tabanı.

http://tr.wikishia.net/view/Abdulazim_Hasani

http://tr.wikishia.net/