Hollanda'nın Feldhoven şehrinde bulunan "ASML" şirketi, 120 farklı milletten 31 binden fazla kişiyi bünyesidne çalıştıran dünyadaki yarı iletken ekipman ve bilgisayar çipi ana üreticilerinden biridir. Hollanda İnsan Hakları Enstitüsü bu hafta, şirketin hassas Amerika teknolojisine erişimi olabilecek İran, Suriye, Küba ve Kuzey Kore'den gelen iş başvurularını, Hollanda yasalarına uygun olmasa bile reddetmesine izin verildiğini doğruladı.
ASML tarafından uyruğundan dolayı yapılan istihdamının son aşamalarında olan Suriyeli bir elektronik mühendisinin istihdamını reddetmesinin ardından, Hollanda'nın Rotterdam kentinde bulunan bir ırkçılıkla mücadele vakfı, şirketin istihdam uygulamalarına karşı şikayette bulunarak, Hollanda hukukunun milliyet temelinde ayrımcılığa izin vermediğini vurguladı.
Fakat Hollanda İnsan Hakları Enstitüsü bu şikayeti reddetti ve olayla ilgili verdiği kararda şunları yazdı: "Amerika Birleşik Devletleri makamları tarafından çıkarılan yönetmelikler bazen Amerika toprakları dışında etkilidir ve bu düzenlemeler Hollandalı yasa koyuculardan kaynaklanmasa da, aslında "ASML" şirketi için bağlayıcıdır.”
Ayrımcılıkla mücadele vakfının şikayetine yanıt olarak ASML, söz konusu ülkelerden insanları işe almanın Amerika düzenlemelerini ihlal ettiğini ve bunun Amerika’nın şirkete yaptırım uygulama ve ASML'nin Amerika'daki operasyonlarını durdurma riskine yol açabileceğini söyledi.
Hollandalı ASML firmasının, Hollanda İnsan Hakları Enstitüsü'nün işbirliği ve desteğiyle elbette eşlik eden eylemi, Amerika tarafından yaptırım uygulanan bazı ülkelerin vatandaşlarına karşı bilimsel apartheid anlamına geliyor.
Bu eylem, İran, Suriye, Küba ve Kuzey Kore olmak üzere dört ülkenin uzmanlarının istihdamına ve bilimsel seviyesinin artmasına engel olurken, tam bir insan hakları ihlali örneğidir, hem de elektronik sektörünün lider konumunda faaliyet gösteren söz konusu Hollandalı şirkette çalışmak isteyenlerin uyruğuna bakılarak.
Aslında Amerika’nın sultacılığına karşı çıkan ülkelerin vatandaşlığına sahip olmak, Washington’un Avrupalı müttefiklerinin kendilerine yönelik cezaların uygulanması korkusuyla, ileri teknolojiler alanında faaliyet gösteren kurum ve şirketlerde uzman ve hassas alanlarda eğitim gören söz konusu kişilerin çalıştırılmasına izin verilmiyor.
Elbette bu, Batılı ülkelerin Amerika Birleşik Devletleri'nin yaptırım uyguladığı ülkelerin vatandaşlarının eğitimine veya istihdamına ilk kez engel olmuyor. Birkaç yıl önce, Washington ile yakın ilişkileri olan Kuzey Avrupa'daki Norveç, Amerika'nin isteklerine açıkça uygun bir eylemle, İranlı öğrencilerin hassas alanlarda ileri derece okumalarını engelledi.
Bu bağlamda, 2014 yılının başlarında Norveç polisi, Norveç'te yaşayan ve çeşitli akademik alanlarda öğrenim gören 64 İranlı öğrenciyi üniversiteden ihraç etti. İranlı öğrencilerin hassas alanlarda eğitim görmeleri, Norveç polisi tarafından bu eylemin gerekçesi olarak açıklandı. Ardından Norvec’in Tahran Büyükelçiliği, öğrencilere ek bir form sunarak, bazı kurslara kabul edilmeleri halinde vize başvurularının reddedilme ihtimalinin çok yüksek olduğu konusunda uyarıda bulundu.
Norveç medyası, Norveç İstihbarat ve Güvenlik Polisinin açıklamalarına dayanarak, İran'ın nükleer programlarının geliştirilmesinde kullanılabilecek bölümlerin, yaptırım uygulanan alanlar listesine dahil edildiğini duyurdu.
Tabii ki Mayıs 2016'da Norveç Dışişleri Bakanlığı, İranlı öğrencilerin nükleer enerji ile ilgili alanlarda okumak üzere bu ülkenin üniversitelerine girişine getirilen yasağı kaldırdı. Bu arada, Amerika’nın ortak ve müttefik ülkelerinde ve hatta bizzat Amerika’da, bazı ülke vatandaşlarının hassas alanlarda eğitim alması için hala bir çok engel ve kısıtlama bulunmaktadır.
Bu bağlamda Amerika’nın Amherst şehrinde bulunan "Massachusetts Eyalet Üniversitesi" Şubat 2015'te "İranlı Öğrenci Kabul Prosedürü" başlıklı bir duyuru yayınlayarak şunları belirtti: Bundan böyle, mühendislik (kimya mühendisliği, elektrik ve bilgisayar mühendisliği, makine ve endüstri mühendisliği) ve bilim (fizik, kimya, mikrobiyoloji, mühendislik ve polimer) alanlarında okumak için başvuran İran vatandaşları kabul edilmeyecektir.
Dünya İslam Barış Forumu Stratejik Konseyi Üyesi Muhsin Pakayin bu bağlamda şöyle diyor: “İran İslam Cumhuriyeti de dahil olmak üzere istikbare karşı çıkan ülkelerin bilimsel boykotu, sulta düzenin bilimsel apartheid örneklerinden biridir.”
